Günlük konuşmalar içinde en çok kullanılan kelimeler listesi çıkarılsa bu listede en üst sıradan kendine yer bulacak kelimelerden biri eminim "Valla" olurdu. Vallahi, Vallaha, Vallahi Billahi gibi söylenme şekilleri de var tabi.

Hepimizin bildiği üzere Allah ismiyle yemin etmek oysa. Konuyu biraz olsun düşünmeme iten şey ise, futbol maçları sonrasında oyuncular ile yapılan röportajlar. Genelde sorulan soruya önce saçlarını düzelterek "Valla abi... " diye söze başlamayanını az gördüm.

Kısaca maçtan bahsedecek diye, niye yeminle başlanılır ki diye mana bulmak yerine, çevremde geçen dialoglara dikkat kesileyim dedim

Ve özünde yemin içeren bu kelimeyi aslında yemin olmaktan çoktan çıkardığımız birçok ifade karşılaştım.

Örneğin,

SInav nasıl geçti ? - Valla iyi gibiydi...

Bugün ne naptın ? - Valla pek bir şey yok...

derken olağan şeylerde, sıradanlaştırma ifadesinde olduğu gibi.

*

Bunun yanında verilen tepkiye ortak olma ya da onaylama ifadesinde,

Abi şu corona bitse, bıktık artık. - Valla ya...

Şu adam tam bir aptal - Valla ya...

Şu yaşlı teyzeye baksana, yazık değil mi - Valla ya...

*

Ya da birine çemkirirken haklılık ifadesini güçlendirme de

- Valla bu çocuk mal...

- Valla tam geri zekalı...

- Valla süper birisin...

*

Basit bile olsa konuya duyduğumuz ilgi ifadelerinde

Bugün kar yağdı - Valla mı !

Mesut Õzil Fener'e geliyor - Valla de !

*

Tehditvari ifadeleri daha da güçlendirirken,

- Valla ben karışmam ona göre

- Valla seni kimse elimden alamaz

- Valla delircem artık

*

Geleceğe dair keşkeler de ya da umut besleme ifadelerinde

Bu ay bir tatile mi gitsek - Ay valla ne güzel olur.

Maaşa şöyle iyi bir zam gelse - Valla ya keşke...

*

Meseleyi kafada toparlama için kısa bir zaman kazanma, bir nevi ön düşünme ifadesi olarak (sanırım futbolcularda olan),

Konuyu nasıl görüyorsunuz ? - Vallaaaaa nasııl diyeyim...

- Valla nasıl anlatsam....

*

Genelde bilinç altında cevabı hayır olan ama şapşala yatılan mevzularda, net cevap yerine belirsizlik ifadesi olarak

Yarın gidiyoruz değil mi ? - Valla bilmem ki, napsak ?

Çalışma haftaya biter mi ? - Valla ne desem ki, bi bakalım.

*

Olağan olsa bile absürtlük ifadelerini güçlendirmede,

- Valla yok böyle bir şey

- Valla hayret bişey !

*

Bazen hafif bir naiflik ile, mahcubiyet halini karşısındakine küçük bir teselli ile geçirme çabası,

Ekmek kaldı mı ? - Valla yeni bitti ( Senlik bir durum değil yani )

Kuru fasulye var mı ? - Valla yok be abi... (Olsa yani ilk senindi )

Ateş var mı ? Cepler iyice yokladıktan sonra - Yok Valla (Yoksa kesin verirdim yani, görüyorsun)

*

Beklenmedik anlarda şaşkınlık ifadesini olarak

- Aaa Valla silah sesi geldi (Herkes duyuyor zaten)

- Aha Valla gol oldu (Görüyor herkes)

*

Bazense gereksiz ısrarlarda ikna amacıyla karşımıza çıkar ,

-Valla gel ya...

- Valla bak sensiz olmaz...

- Valla bırakmam bir çay içmeden...

***

Kısacası hayatımızın her alanına girmiş ve yemin olmaktan oldukça uzaklaşan bu ifadeler haricen "Valla demenin" gerçekten yemin etme şekillerine ise hiç girmeyelim. Zaten yemin etmek adına "ekmeğin çarpması, lokmanın boğazda kalması, iki gözün öne akması, şuradan şuraya bir adım dahi atamama" ve dahası gibi kimseler de olmayan yemin versiyonlarımız varken bu konuya girmemek en doğrusu olur.

***

O halde sadedimize gelerek konumuzu bağlayalım.

Acaba tüm bunların; birbirimize daha inandırıcı olmak, birbirimize daha güvenilir gözükmek adına farkında olmadan günlük konuşmalarımıza yerleşmiş olma ihtimali var mı ? Var ise, bu birbirine gerçekten güvenmeyen, inanmayan bir toplum yapısının bir nevi yansıması mı ?

Yoksa çoğumuza çocukluğumuzdan miras kalan azar ya da dayak yememek için kabahat işleme duygusunu bastırma halimizin masumiyeti mi ?

Bilemedim.

Umut verici olan ise, neredeyse her halleri eleştiriye konusu olan Z kuşağında bu vaziyetin pek böyle gözükmemesi. Yeni dönem futbolcuları dinlediğimde valla diyerek başlayanını da pek görmedim. Sanırım bu kuşak, daha çok kendisi gibi davranmayı yeğleyen, inandırıcı olmak adına daha fazla çaba harcamaya gerek duymayan, her ifadesini yeminle süsleme gayretinde olmayan bir jenerasyon. * Peki bizlerin hali ne olcak ? "Vallahi" bende bilmiyorum. Konuyla ilgili sosyologlarımızın çalışma ve önerilerine bırakıyorum meseleyi...

 

Nezaketle.